Το 2017, αν όλα εξελιχθούν όπως προβλέπεται, ένας νέος φωτισμός, τεχνολογικά εξελιγμένος, θα μεταβάλει την οπτική εμπειρία στους Στύλους του Ολυμπίου Διός και στην Πύλη του Αδριανού. Από την Ακρόπολη, που και αυτή ενδέχεται να συντονιστεί με εξελιγμένα συστήματα φωτισμού, θα σχηματίζεται ένα νοητό τρίγωνο που θα προσθέτει την απαραίτητη φαντασμαγορία, κρυπτική, ποιητική, υπαινικτική, στην αρχαία τοπιογραφία της πόλης. Πριν από λίγες ημέρες έγινε η ανάθεση μελέτης από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών στον μελετητή αρχιτεκτονικού και αστικού φωτισμού, μηχανικό Κώστα Κάπο.
Με πολυετή πείρα στις μελέτες φωτισμού, ο κ. Κάπος, ο οποίος υπήρξε προϊστάμενος επίβλεψης για το έργο της Ασφάλειας (C4I) των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, θα προχωρήσει σε μελέτες «από μηδενική βάση, μια και η τεχνολογία έχει αλλάξει δραστικά τα τελευταία χρόνια». «Ο σχεδιασμός θα γίνει με προβολείς τεχνολογίας LED», λέει ο ίδιος. «Θα χρειάζεται ελάχιστη συντήρηση για τη λειτουργία του και για τα επόμενα 20 χρόνια δεν θα έχει πρόβλημα, πέρα από τον ετήσιο καθαρισμό των προβολέων από τα καυσαέρια». Το ζήτημα της συντήρησης στον φωτισμό των μνημείων είναι μείζονος σημασίας και συχνά η σπουδαιότητά του, υποτιμάται. «Στην Ακρόπολη, όπου έκανα αυτοψία, η κατάσταση είναι δραματική από άποψη συντήρησης», τονίζει ο κ. Κάπος, που ήταν συνεργάτης του Πιερ Μπιντό όταν είχε αναλάβει τον φωτισμό της Ακρόπολης για το 2004. Η μελέτη εφαρμογής είχε γίνει από τον κ. Κάπο.
«Στην πορεία και λόγω των ιδιαιτεροτήτων του έργου της Ακρόπολης, οι τελικές μελέτες διαφοροποιήθηκαν κατά 60-70% από αυτά που είχε προτείνει ο Μπιντό». Η φιλοσοφία του σχεδιασμού για το Ολυμπιείον και την Πύλη του Αδριανού (θα περιλαμβάνει επίσης το τοιχίο αντιστήριξης του αρχαιολογικού χώρου κατά μήκος της Αμαλίας) θα είναι παρόμοια με αυτή της Ακρόπολης, «ώστε τα δύο μνημεία να “συνομιλούν" μεταξύ τους, στο πλαίσιο των ενοποιημένων αρχαιολογικών χώρων». Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών περιμένει τις μελέτες από το γραφείο του κ. Κάπου για να τις προωθήσει προς έγκριση από τα αρμόδια όργανα του ΥΠΠΟ, ώστε μετά την έγκρισή τους να εφαρμοστούν. «Αναμένουμε την εξέλιξη της μελέτης για να δούμε συνολικά τα επόμενα βήματα για τον φωτισμό των μνημείων», λέει η προϊσταμένη της Εφορείας, Ελένη Μπάνου.
«Δύο πράγματα θεωρώ στυλοβάτες στη δουλειά μου», επισημαίνει από την πλευρά του ο κ. Κάπος. «Αφενός, το γεγονός ότι ένα μνημείο δεν φτιάχτηκε για να του επιβάλει ο οποιοσδήποτε φωτιστής την άποψή του περί αισθητικής, αλλά για να το αναδείξει όσο καλύτερα μπορεί. Για τον λόγο αυτόν πρέπει να προσεγγίζουμε ένα μνημείο ή άλλο αρχιτεκτονικό δημιούργημα με τον σεβασμό που του πρέπει και να μην πειραματιζόμαστε με τρόπο που θα αλλοίωνε τη φύση του». Η εμπειρία ώς τώρα, όχι μόνο από την Ακρόπολη αλλά από πλήθος μελετών φωτισμού σε μνημεία της Θεσσαλονίκης καθώς και πολλών σημείων της χώρας, έχει καταλήξει σε μια σύνθετη ματιά, που αντιμετωπίζει κάθε μνημείο εξατομικευμένα.
«Το δεύτερο σημείο είναι το γεγονός ότι η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς μας δεν πρέπει να είναι αποσπασματική και να βασίζεται αποκλειστικά στις ενέργειες του κράτους και των φορέων του, αλλά πρέπει να αποτελεί αντικείμενο και της δικής μας μέριμνας, σαν να φροντίζαμε το πατρικό μας σπίτι να μη ρημάξει και απαξιωθεί, γιατί αυτό είναι που μας προσδιορίζει ως οντότητες και πολιτισμένα όντα».
Το σημαντικό είναι ότι η μεγάλη εξέλιξη στην τεχνολογία φωτισμού γεννά διαρκώς νέα δεδομένα. Για το Ολυμπιείον θα σχεδιαστούν εξ ολοκλήρου νέα φωτιστικά σώματα. «Κάνω προσπάθεια να βρούμε χρηματοδότες από τον ιδιωτικό τομέα», λέει ο κ. Κάπος, «τόσο για τη συντήρηση του φωτισμού της Ακρόπολης (που θα κοστίσει περίπου 50.000 ευρώ) όσο και για το Ολυμπιείο, που θα κοστίσει περίπου 150.000 ευρώ. Για τον λόγο αυτό σκέφτομαι τη δημιουργία ενός μη κερδοσκοπικού φορέα που θα έχει σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων από εταιρείες του εσωτερικού και του εξωτερικού, τα οποία θα διατίθενται στην ανάδειξη των μνημείων της χώρας μας».